Giống như mọi thế hệ, hành vi của gen Z được định hình bởi cách họ lớn lên. Những người trẻ tuổi ngày nay đã trưởng thành trong sự thay đổi về khí hậu, các đợt phong tỏa do đại dịch và nỗi lo sợ về cuộc suy thoái kinh tế một lần nữa. Nhưng thế hệ này lại được sinh ra khi internet được sử dụng rộng rãi, họ có những đặc điểm độc đáo, nổi trội và được các nhà tuyển dụng chú ý.
Gen Z thoải mái hơn với môi trường làm việc mở
Thế hệ Z thích làm việc trong môi trường đa dạng, tôn trọng sự khác biệt, nơi họ có thể thể hiện bản thân và phát triển các kỹ năng của mình. Họ thích có thời gian tự do để làm việc và học hỏi, linh hoạt sử dụng công nghệ để kết nối, làm việc với đồng nghiệp, khách hàng từ các nền văn hóa, quốc gia khác nhau.
Thế hệ Z cũng đã lớn lên với khả năng chia sẻ suy nghĩ một cách công khai, nhận phản hồi ngay lập tức thông qua mạng xã hội. Do đó, gen Z luôn mong đợi rằng ý tưởng của họ được lắng nghe và tôn trọng tại nơi làm việc.
Một báo cáo được công bố bởi Workforce Institute cho thấy rằng, gen Z tìm kiếm sự tin tưởng và hỗ trợ ở một người quản lý hơn bất kỳ phẩm chất nào khác. 32% Gen Z cho biết họ có động lực làm việc chăm chỉ hơn và ở lại công ty lâu hơn nếu họ có người quản lý hỗ trợ, 29% khác tin rằng việc có người quản lý kém hiệu quả sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất trong công việc.
Những thách thức về sức khỏe tâm lý là một đặc điểm đáng buồn của thế hệ Z, bởi thời gian vô tận của họ dành cho internet có thể khiến họ cảm giác bị cô lập và trầm cảm. Dành nhiều thời gian hơn cho smartphone hoặc xem Netflix đồng nghĩa với việc dành ít thời gian hơn cho việc vun đắp các mối quan hệ có ý nghĩa. Ngoài ra, nhiều người cũng rơi vào tình trạng cái bẫy “So sánh và tuyệt vọng” mà mạng xã hội bày ra.
Tạo cơ hội cho GenZ thể hiện bản thân
Gen Z là thế hệ có nhiều ý tưởng và tư duy sáng tạo, họ muốn được thể hiện bản thân và đóng góp cho công ty. Bằng cách giao cho họ những nhiệm vụ quan trọng, khuyến khích đưa ra ý kiến, đồng thời lắng nghe phản hồi, ý tưởng của họ, doanh nghiệp có thể tạo ra sự tương tác, kết nối tích cực với thế hệ này.
Những điểm khác biệt giữa gen Z và gen Y, gen X
Sử dụng một cách tự nhiên và thành thạo
Tìm kiếm tính linh hoạt và sự đa dạng
Tìm kiếm tính cạnh tranh và có ý nghĩa
Tìm kiếm tính ổn định và sự nghiệp vững chắc
Thích làm việc với mục tiêu và có ý nghĩa
Linh hoạt và khả năng thích ứng trong môi trường làm việc đa dạng
Độc lập, sáng tạo nhưng ít sự chủ động hơn so với các gen sau
Được giáo dục về tình dục và giới tính một cách rõ ràng hơn
Thế hệ sống trong thời kỳ có nhiều thay đổi về công nghệ, chính trị và văn hóa.
Gen X được xem là thế hệ giữa Baby Boomers và Gen Y, với nhiều đặc điểm của cả hai thế hệ, nhưng cũng có những đặc điểm riêng độc đáo
Làm sao để doanh nghiệp tiếp cận đến đối tượng khách hàng là Gen Z?
Với tư cách là người tiêu dùng, hành vi của Gen Z phản ánh giá trị của họ, và chịu sự ảnh hưởng mạnh mẽ của thế giới kỹ thuật số. Thế hệ này khám phá và đánh giá một loạt các lựa chọn trước khi quyết định chọn một sản phẩm. Ngoài ra, họ có khả năng bị ảnh hưởng bởi các đề xuất của người dùng thực tế hơn là bởi sự chứng thực của những người nổi tiếng.
Gen Z sẽ sớm trở thành nhóm người tiêu dùng lớn nhất, các thương hiệu muốn có một phần cơ hội này sẽ cần phải hiểu xu hướng và kỳ vọng của họ.
Bỏ túi cẩm nang đi làm dành cho Gen Z để không bị người sử dụng lao động bóc lột quyền lợi, cụ thể ra sao?
Gen Z là thế hệ trẻ, năng động, có nhiều ý tưởng mới và sẵn sàng đấu tranh cho quyền lợi của mình. Tuy nhiên, khi mới đi làm, Gen Z cũng có thể gặp phải những khó khăn, nhất là trong việc bảo vệ quyền lợi của bản thân. Dưới đây là một số cẩm nang dành cho Gen Z để không bị người sử dụng lao động bóc lột quyền lợi:
1. Nắm vững kiến thức pháp luật lao động
Kiến thức pháp luật lao động là nền tảng giúp Gen Z hiểu rõ về quyền và nghĩa vụ của mình khi đi làm. Gen Z nên dành thời gian tìm hiểu các quy định của pháp luật lao động, chẳng hạn như Bộ luật Lao động 2019,...
2. Tìm hiểu kỹ thông tin về công ty trước khi nhận việc
Trước khi nhận việc, Gen Z nên tìm hiểu kỹ thông tin về công ty, chẳng hạn như quy mô công ty, lĩnh vực hoạt động, môi trường làm việc,... Điều này sẽ giúp Gen Z có cái nhìn tổng quan về công ty và cân nhắc xem công ty có phù hợp với mình hay không.
3. Đọc kỹ hợp đồng lao động trước khi ký
Hợp đồng lao động là văn bản ghi nhận các thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động. Gen Z nên đọc kỹ hợp đồng lao động trước khi ký, đặc biệt là các nội dung sau:
- Tên, địa chỉ của người lao động và người sử dụng lao động
- Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp
4. Phấn đấu và trao đồi để trở thành người có năng lực và chuyên nghiệp
Gen Z nên thể hiện mình là người có năng lực và chuyên nghiệp trong công việc. Điều này sẽ giúp Gen Z được người sử dụng lao động đánh giá cao và tôn trọng.
5. Không ngại lên tiếng khi bị xâm phạm quyền lợi
Nếu Gen Z bị người sử dụng lao động xâm phạm quyền lợi, hãy lên tiếng ngay lập tức. Gen Z có thể trực tiếp trao đổi với người sử dụng lao động, hoặc thông qua tổ chức công đoàn, cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Dưới đây là một số quyền lợi cơ bản của người lao động mà Gen Z cần biết:
- Quyền được làm việc: Người lao động có quyền được làm việc, lựa chọn việc làm, nghề nghiệp, học nghề, nâng cao trình độ kỹ năng nghề nghiệp và không bị phân biệt đối xử trong tuyển dụng, sử dụng lao động.
- Quyền được hưởng lương: Người lao động có quyền được hưởng lương theo công việc hoặc chức danh, được trả lương đúng hạn, đầy đủ và được bảo đảm các chế độ, phúc lợi khác theo quy định của pháp luật.
- Quyền được nghỉ ngơi: Người lao động có quyền được nghỉ ngơi trong giờ làm việc, được nghỉ hằng năm, nghỉ lễ, nghỉ việc riêng không hưởng lương và được nghỉ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
- Quyền được bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế: Người lao động có quyền được tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và được hưởng các chế độ bảo hiểm theo quy định của pháp luật.
- Quyền được tham gia đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp: Người lao động có quyền được tham gia đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp để nâng cao năng suất, chất lượng lao động và đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.
- Quyền được tham gia quản lý nhà nước và xã hội: Người lao động có quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội, tham gia các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.
Gen Z nên trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ quyền lợi của mình khi đi làm.
Nguồn gốc của thế hệ Generation Z
Thuật ngữ Gen Z lần đầu xuất hiện vào tháng 9 năm 2000 trên tờ Adage (Thời đại quảng cáo), sau này được sử dụng phổ biến vào Marketing, đây được xem là một trong những nhóm đối tượng khách hàng tiềm năng của các thương hiệu, nhãn hàng.
Bằng cách phân khúc khách hàng thành những nhóm nhân khẩu học khác nhau như Gen Z, Millennials - Gen Y, Baby Boomers - Gen X, các nhà nghiên cứu thị trường sẽ có thể nhanh chóng hiểu rõ hơn về tâm lý khách hàng, từ đó có thể cá nhân hóa các sản phẩm/ dịch vụ sao cho phù hợp.
Gen Z là thế hệ được sinh ra khi thế giới kỹ thuật số phát triển mạnh mẽ và bùng nổ nhất, với sự phổ biến của internet cùng các thiết bị di động như smartphone, máy tính bảng. Thế hệ Z được tiếp xúc sớm với công nghệ, đặc biệt là sự xuất hiện của Metaverse, trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain,...
Nhờ vào việc tiếp xúc sớm và đa dạng với công nghệ, thế hệ này có xu hướng sáng tạo, đổi mới trong việc sử dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề xã hội, môi trường. Họ cũng có khả năng sử dụng công nghệ để kết nối và truyền tải thông điệp của mình đến cộng đồng toàn cầu thông qua các mạng xã hội, các công cụ truyền thông kỹ thuật số khác.
Thế hệ Gen Z thường được xem là thế hệ luôn tạo ra xu hướng mới trong nhiều lĩnh vực, từ thời trang, âm nhạc, văn hóa, công nghệ,... Điều này phần lớn do cách họ tiếp cận và sử dụng công nghệ, đồng thời cũng do tư duy đa dạng, sáng tạo trong cách suy nghĩ và hành động.
Thế hệ gen Z có khả năng tạo ra các trào lưu, thay đổi phong cách và ảnh hưởng đến các xu hướng trên mạng xã hội, đặc biệt phải kể đến như Tiktok, Facebook. Và khi gen Z có sự tác động của các thần tượng trên thế giới như BlackPink, BTS, Taylor Swift,... sự ảnh hưởng văn hóa, thời trang, kết nối, giao tiếp, cảm hứng, lòng tin,... càng trở nên mạnh mẽ và rõ ràng hơn nữa.
Không thể phủ thế hệ Z có tư duy đa dạng và không bị giới hạn, họ có khả năng tìm kiếm, sử dụng các nguồn tài nguyên trực tuyến để học hỏi và phát triển các kỹ năng mới. Họ tạo ra những nội dung sáng tạo, độc đáo trên các mạng xã hội như Tiktok, Facebook,... với nguồn năng lượng tích cực, xây dựng một môi trường giải trí nhiều năng lượng, truyền tải những thông điệp đúng đắn và được lan tỏa mạnh mẽ.
Với sự phát triển của công nghệ và các ứng dụng tài chính, thế hệ Gen Z giờ đây đã có thể tiếp cận các công cụ tài chính cũng như các nguồn thông tin liên quan đến tài chính dễ dàng và nhanh chóng hơn. Họ có xu hướng đầu tư, tiết kiệm một cách thông minh, sử dụng công cụ để quản lý và theo dõi các khoản đầu tư của mình, đồng thời tìm cách tối ưu hóa lợi nhuận. Họ cũng có thể đầu tư vào các khoản đầu tư có tính thanh khoản cao như các quỹ đầu tư chứng khoán để tăng trưởng tài sản.
Thế hệ Gen Z thường được xem là thế hệ có tính cởi mở và đón nhận sự thay đổi, đặc biệt là trong lĩnh vực xã hội, công nghệ. Với sự phát triển nhanh chóng của kỹ thuật số cùng các mạng xã hội, thế hệ Gen Z đã trở thành những người tiên phong trong việc chấp nhận, sử dụng, ứng dụng các công nghệ mới. Họ cũng tôn trọng sự khác biệt, bao gồm đa dạng về giới tính, chủng tộc, tôn giáo và văn hóa. Họ có thái độ tích cực, sẵn sàng thích nghi với các thay đổi, có khả năng tìm kiếm và tận dụng những cơ hội mới trong cuộc sống.
Quan điểm của Thế hệ Z cũng đã được định hình bởi các môi trường có trước tác động như biến đổi khí hậu, các hình thức khủng bố, cuộc suy thoái kinh tế. Đây có thể là nguồn cảm hứng để họ hướng đến các hoạt động tích cực.
Thế hệ Z đã được lớn lên trong môi trường giáo dục cạnh tranh nhất và họ đã quen với việc phản hồi ngay lập tức để có thể cải thiện. Tại nơi làm việc, bản chất cạnh tranh của thế hệ Z có thể được kết hợp với mong muốn được công nhận trong công việc. Chính vì vậy, họ đề cao những kỳ vọng rõ ràng về cách đạt được thành công và thăng tiến trong sự nghiệp.
