Lạc vào tiên cảnh nơi trần gian ở Cửu Trại Câu

Gọi ngay 1900 1870 (miền Nam) hoặc 1900 2045 (miền Bắc) hoặc (029) 27308668 (Miền Tây) để được tư vấn khách sạn Trung Quốc giá ưu đãi tốt nhất tại iVIVU.com

Gọi ngay 1900 1870 (miền Nam) hoặc 1900 2045 (miền Bắc) hoặc (029) 27308668 (Miền Tây) để được tư vấn

giá ưu đãi tốt nhất tại iVIVU.com

Tham khảo: Cẩm nang du lịch iVIVU.com

Bài này nói về phần sông Mê Kông qua địa phận Việt Nam; về toàn bộ con sông, xem bài

Sông Cửu Long là tên gọi chung cho các phân lưu của sông Mê Kông chảy trên lãnh thổ Việt Nam.

Bắt đầu từ Phnom Penh, sông Mê Kông chia thành hai nhánh theo dòng chảy từ Bắc xuống Nam: bên phải (hữu ngạn) là sông Bassac (sang Việt Nam gọi là Hậu Giang hay sông Hậu) và bên trái (tả ngạn) là Mê Kông (sang Việt Nam gọi là Tiền Giang hay sông Tiền), cả hai đều chảy vào khu vực đồng bằng châu thổ rộng lớn ở Nam Bộ Việt Nam, dài chừng 220–250 km mỗi sông. Tại Việt Nam, sông Mê Kông còn có tên gọi là sông Lớn, sông Cái, hay sông Cửu Long. Lưu lượng hai sông này rất lớn, khoảng 6.000 m³/s về mùa khô, lên đến 120.000 m³/s vào mùa mưa, và chuyên chở rất nhiều phù sa bồi đắp đồng bằng Nam Bộ.

Sông Tiền và sông Hậu chảy qua địa phận các tỉnh, thành: Đồng Tháp, Tiền Giang, Bến Tre, An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Trà Vinh, Hậu Giang, Sóc Trăng. Các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre và phần lớn tỉnh Đồng Tháp ở phía bên tả sông Tiền. Các tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh, một phần lớn tỉnh Đồng Tháp và An Giang nằm giữa sông Tiền và sông Hậu. Phía hữu sông Hậu là vùng Tứ giác Long Xuyên và vùng bán đảo Cà Mau (ở phía Nam kênh Cái Sắn và hữu ngạn sông Hậu).

Sông Cửu Long hiện nay chảy ra biển Đông tại các cửa: Tiểu, Đại, Ba Lai, Hàm Luông, Cổ Chiên, Cung Hầu, Bát Xắc, Định An và Tranh Đề.

Theo An Nam Đại Quốc Họa Đồ của Taberd năm 1838, sông Cửu Long có 9 cửa lần lượt từ đông bắc xuống tây nam gồmː

Đại Nam nhất thống chí chỉ kể 7 cửa của sông Cửu Long gồm 6 cửa thuộc sông Tiền Giang và 1 cửa sông Hậu Giang (lần lượt từ đông bắc xuống tây nam là: cặp cửa Tiểu - cửa Đại, cửa Ba Lai, cặp cửa Ngao Châu - Bân Côn, cửa Cổ Chiên (đều thuộc sông Tiền), và cửa Ba Thắc của sông Hậu[1]. Đại Nam nhất thống chí chépː

Các bản đồ người Pháp vẽ về Nam Kỳ từ cuối thế kỷ 19 (năm 1884) đến đầu thế kỷ 20 (năm 1901, 1902) ghi tên cho 9 cửa sông chính của sông Cửu Long, lần lượt từ đông bắc xuống tây nam gồmː trên sông Tiền có 6 cửa Tiểu, Đại, Ba Lai, Hàm Luông, Cổ Chiên và Cung Hầu, trên sông Hậu có 3 cửa Định An, Ba Thắc (tức Ba Thắc (nhỏ)) và Tranh Đề.

Chín cửa sông đầu thế kỷ 20, đến ngày nay, chỉ còn lại có tám cửa sông. (Cửa Ba Thắc (nhỏ) khoảng thập niên 1960 đã bị bồi lấp, chỉ còn vết tích là rạch nhỏ bé xíu mang tên sông Cồn Tròn có cửa nằm sâu bên trong cửa Tranh Đề, nên sông Hậu chỉ còn hai cửa biển ngày nay). Với việc cửa Ba Lai đã bị hệ thống cống đập ngăn mặn Ba Lai ngăn lại, sông Cửu Long chỉ còn 7 cửa sông chính thông thuyền ra biển Đông. Tuy vậy, trong nhiều thời kỳ dòng sông có 9 cửa chính chảy ra biển Đông nên sông Mê Kông đoạn qua Việt Nam còn được gọi là sông Cửu Long, tức "sông chín rồng". Hiện có khoảng 17 triệu người dân Việt Nam đang sinh sống tại lưu vực của hệ thống sông Cửu Long, còn được gọi là đồng bằng sông Cửu Long

Sự khó khăn về giao thông thủy của con sông này làm chia cắt con người sống hai bên bờ hơn là liên kết họ. Nền văn minh được biết sớm nhất là nền văn hóa Mã Lai, Ấn Độ hóa hồi thế kỷ 1, của Vương quốc Phù Nam, trong lưu vực sông Mê Kông. Sự khai quật ở Óc Eo, gần Rạch Giá ngày nay, đã tìm thấy những đồng tiền khác xa với Đế chế La Mã. Vương quốc Phù Nam được nối tiếp bởi quốc gia Khmer Chân Lạp (Chenla) cho đến thế kỷ 5. Đế chế Khmer Angkor là quốc gia chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ cuối cùng trong khu vực. Sau khi quốc gia này bị tiêu diệt sông Mê Kông đã là đường biên giới của các quốc gia đối đầu nhau như Xiêm và Việt Nam, với Lào và Campuchia nằm trong tầm ảnh hưởng của họ.

Ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long (tổng diện tích khoảng 3,3 triệu hecta đất nông nghiệp) khi chảy vào Việt Nam, có khoảng 17 triệu người đang sinh sống vào thời điểm đầu 2006, tăng 5 triệu so với 16 năm trước đó.

Trong số họ, có khoảng 9,5 triệu người trong độ tuổi lao động (trên 15 tuổi), hay 55%.

Hai trong số chín cửa sông Cửu Long là Ba Lai và Bát Sắc đã bị nghẽn và nước đã không còn lưu thông được nữa. Nguyên nhân bị nghẽn của sông Bát Sắc do các cồn cát ở hai cửa sông này phát triển mạnh tạo nên rào chắn lớn làm nghẽn đường chảy của cửa sông. Còn nguyên nhân nghẽn sông trên của sông Ba Lai là do tác động của con người, do xây dựng hệ thống cống đập. Việc hai cửa sông đã chết đã gây ra ảnh hưởng lớn như làm tăng tình trạng sạt lở đất và vận tải giảm sút.[2]

Sông Cửu Long đem lại nhiều lợi ích cho trồng trọt và thủy sản, nhất là trong mùa lũ. Nguồn cung cấp nước tưới, phù sa và rửa phèn cho đất lúa, cùng với lượng tôm cá dồi dào đã khiến cư dân nơi đây chấp nhận sống chung cùng lũ hơn là đắp đê như ở đồng bằng châu thổ sông Hồng. Nhưng dòng sông cũng gây ra nhiều mặt bất lợi, điển hình là úng ngập thường xuyên trong các tháng mùa mưa, hoặc tình trạng xâm nhập mặn vào mùa khô.

Hành trình nghẹt thở tới Cửu Trại Câu, Hoàng Long

Cửu Trại Câu – ‘Thiên đường nơi hạ giới’

Được hình thành trên vùng núi đá vôi trầm tích, Cửu Trại Câu có hàng trăm hồ nước và khoảng 100 ghềnh thác lớn nhỏ đẹp như tranh vẽ.

Nơi đây có 9 ngôi làng của người Tạng (tỉnh Tứ Xuyên) nên người ta quen gọi là “Cửu Trại”. Toàn bộ diện tích của khu bảo tồn vào khoảng 60.000 ha, nằm ở độ cao khoảng 2.500 m so với mực nước biển, bao gồm 3 thung lũng xếp theo hình dạng chữ Y mang tên Nhật Tắc Câu, Tắc Tra Câu và Thụ Chính Câu.

“Thiên đường nơi hạ giới” là câu nói ví von phổ biến của người Trung Quốc về Cửu Trại Câu. Khu bảo tồn sinh quyển thế giới này được UNESCO công nhận từ năm 1992.

Bao quanh Cửu Trại Câu là những dãy núi bị tuyết phủ quanh năm, được gọi là núi Tuyết Sơn.

Hồ Thu Chính, một trong những điểm tham quan đầu tiên khi đặt chân đến Cửu Trại Câu.

Đoàn du lịch chúng tôi có mặt tại điểm du lịch nổi tiếng của tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc những ngày đầu tháng 5 mùa hè. Dường như không hề quá lời để thừa nhận Cửu Trại Câu là “nơi phải đến một lần trong đời”.

Chỉ mới 9 tháng trước (ngày 8/8/2017), Cửu Trại Câu bị một trận động đất kinh hoàng, 7 độ richter khiến ít nhất 24 người chết và 500 người bị thương. Lúc xảy ra sự cố có gần 60.000 người ở hiện trường, trong đó có 40.000 du khách trong nước và quốc tế đang tham quan. Theo lời anh A Bảo – hướng dẫn viên du lịch thì họ bị mắc kẹt không còn đường về và phải nhờ sự cứu hộ của trực thăng mất rất nhiều thời gian mới có thể thoát ra khỏi khu vực này.

Khi phóng viên có mặt tại đây một ngày đầu tháng 5, đường đi vẫn còn ngổn ngang gạch đá, được vun vén gọn vào một bên lề đường và phủ bạt che chắn. Xung quanh đó còn nhiều con suối, hồ bị cạn nước do dòng chảy bị đất đá ngăn lại cùng nhiều nguyên nhân khác. Riêng thác nước hùng vĩ Nuoriliang, một trong những thắng cảnh nổi bật nhất của Trung Quốc, là trường quay trong bộ phim Tây Du Ký, nay chỉ toàn bùn đất, gạch đá từ trên cao dội xuống, là địa điểm không thể đặt chân đến. Hầu hết du khách bị cảm giác tiếc nuối vì không được một lần nhìn thấy nó.

Dọc đường ở Cửu Trại Câu vẫn ngổn ngang gạch đá sau trận động đất hồi tháng 8/2017.

Song Long, điểm dừng chân mới đưa vào sử dụng trong công viên Cửu Trại Câu.

Cửu Trại Câu đóng cửa từ trận động đất đó khoảng 7 tháng. Ngày 8/3 vừa qua, Chính phủ Trung Quốc mới cho phép khu du lịch nổi tiếng này đón khách trở lại. Tuy nhiên, các đoàn khách cả trong nước lẫn quốc tế chỉ được tham quan một phần thay vì toàn bộ như trước. Những địa điểm được phép đặt chân tới là hồ Trường Hải, hồ Kính Hải, hồ Ngũ Sắc và hồ Thu Chính.

Anh Dương Trạch Cường, Trưởng đoàn khảo sát du lịch người Trung Quốc cho biết khi đến Cửu Trại Câu vào dịp tháng 10, 11 cảnh sắc sẽ đẹp hơn rất nhiều bởi ngoài mặt hồ nước xanh ngắt còn được tô điểm bởi màu vàng, đỏ của lá cây trên các triền núi.

Tuy nhiên, với những gì được chứng kiến, du khách Việt Nam nào đã dành trọn kỳ nghỉ lễ 30/4 cho chuyến đi Cửu Trại Câu vừa qua là điều không hề lãng phí, thậm chí nhiều người đã cảm thấy rất mãn nhãn.

Về phía đoàn du lịch có sự góp mặt của phóng viên, may mắn có mặt đúng vào ngày nắng to vàng vọt, trời xanh ngắt, đẹp đẽ, tiết trời không quá lạnh dù ở độ cao hơn 4.000 m. Khác hẳn với một buổi chiều hôm trước khi đoàn vừa tới khách sạn, mưa rơi nặng hạt, thời tiết xầm xì, rất đáng lo ngại.

Hồ Kính Hải, điểm dừng chân có màu nước xanh soi bóng như gương.

Bên trong công viên Cửu Trại Câu, tại hồ Kính Hải, những dải mây trắng lượn lờ trên ngọn núi cao từ 3.000 – 4.500 m, soi mình xuống hồ nước rộng mênh mông với màu xanh sẫm màu kỳ lạ khiến một số chị em phụ nữ trầm trồ chạy khắp ven bờ tìm góc ảnh đẹp nhất. Dọc đường đi xuất hiện nhiều cảnh đẹp hơn cả một số điểm chính thức được dừng chân nhưng ôtô không được phép đỗ lại. Mọi người ngồi trên xe đành giơ các thiết bị quay chụp qua cửa kính và bấm bụng tiếc nuối.

Nước các hồ ở Cửu Trại Câu có màu xanh gần giống nước biển ở nhiều hòn đảo nhưng đậm hơn và mang sắc thái rất khác. Màu sắc này được tạo nên bởi sự hình thành từ những khoáng chất đặc biệt. Chính vì vậy, dù thời tiết có nắng hay mưa, mặt nước hồ “thiên đường nơi hạ giới” vẫn không thay đổi.

Tôi nửa tiếc nuối nửa ao ước, giá như bây giờ là mùa thu sẽ chụp được những bức ảnh “đỉnh cao” bởi sự pha trộn sắc màu vàng, đỏ của lá cây với màu xanh của trời và nước.

Hồ Trường Hải có hình lưỡi liềm, là hồ lớn nhất và sâu nhất khu thắng cảnh này, với độ sâu tới 103 m và dài 7,5 km. Do bị ngược ánh sáng mặt trời vào buổi chiều, hồ hiện lên qua ảnh bị nhạt màu đi khá nhiều. Phía xa là dãy núi tuyết trắng tạo nên khung cảnh đa sắc màu.

Hồ Ngũ Sắc không còn mang nhiều màu và bị cạn nước kể từ sau trận động đất hồi tháng 8/2017. Truyền thuyết kể rằng, nữ thần Semo của người Tây Tạng đã dừng chân nơi đây để rửa mặt. Mỹ phẩm của nàng mãi mãi lưu lại trong lòng hồ.

Đi bộ 7 km trong điều kiện thiếu không khí ở Hoàng Long

Hoàng Long (tiếng Anh là Huanglong) không phải là điểm đến dự tính ban đầu của đoàn du lịch chúng tôi. Tuy nhiên, được quảng cáo là nơi đẹp như tiên cảnh, là “đối thủ” cạnh tranh của Cửu Trại Câu, cả đoàn quyết định “đầu tư” thời gian thêm hơn nửa ngày nữa để khám phá.

Từ Cửu Trại Câu đến Hoàng Long mất khoảng 100 km, đường đồi núi ngoằn ngoèo, nhiều đoạn xóc nảy người. Khi đến nơi, chúng tôi được hướng dẫn di chuyển bằng cáp treo chừng 5 phút lên một ngọn núi, rồi từ đó tiếp tục đi bộ tới hồ Ngũ Sắc, danh thắng mà chúng tôi khi trở về nhận xét là “phê” nhất toàn bộ hành trình.

Di chuyển bằng cáp treo lên đỉnh núi rồi tiếp tục cuốc bộ hơn 3 km để tới hồ Ngũ Sắc – Hoàng Long nằm phía sau ngôi đền.

Hồ Ngũ Sắc tự nhiên, có mỏ khoáng sản nên phát quang, cộng thêm sự phản chiếu của núi non và rừng xuống mặt nước nên nó hiện lên đa sắc, từ màu xanh lá cây, màu lam, màu xanh dương, màu vàng đến màu ngọc lam sáng.

Danh lam thắng cảnh này được UNESCO ghi nhận là kho tàng di sản thế giới bởi một thung lũng hẹp với nhiều hồ nước đa màu sắc. Hồ Ngũ Sắc – Hoàng Long là một hồ nước lớn tự nhiên, bên trong có mỏ khoáng sản tạo ra sự phát quang, cộng thêm sự phản chiếu của núi non và rừng xuống mặt nước. Nhờ đó nó hiện lên đa sắc với các màu xanh lá cây, lam, xanh dương, vàng hay ngọc lam sáng. Ngay sát hồ là một ngôi đền. Bước tới đây bạn sẽ có cảm giác như sắp trèo lên tới đỉnh núi tuyết đang phủ một màu trắng xoá.

Chưa kịp nhìn thấy hồ Ngũ Sắc, tiến sát gần chân núi tuyết trắng, các nam thanh nữ tú ai nấy đều òa lên sung sướng, thi nhau phô diễn với những bức hình đẹp. Được biết, trong số những người này, họ phần lớn đều từng đi du ngoạn nhiều nước trên thế giới nhưng với việc sau khi trải qua chặng đường gian khổ mới đến được đây, nhìn thấy khung cảnh như thế này không phải là điều ai cũng từng được trải qua. Lúc đó, chúng tôi có cảm giác như chỉ bước thêm vài trăm mét nữa là có thể lên được đỉnh Tuyết Sơn.

Để lên được “thiên đường” thứ 2 của hành trình, nhóm phóng viên và các du khách khác đều phải trải qua một chặng đường đi bộ hết lên dốc lại xuống đồi, vừa đi vừa về là hơn 7 km trong điều kiện không khí loãng và tiết trời khá lạnh, (khoảng 9 độ C). Có những thời điểm chúng tôi chỉ bước chân được 20 m lại phải ngồi nghỉ, cứ thế liên tiếp, một phần do vác đồ nghề máy ảnh trên vai nặng hơn 10 kg. Dọc hành trình, khá nhiều du khách khác dù đi người không cũng phải nằm lăn ra đất hoặc ghế bên đường vì quá sức. Một số phụ nữ thậm chí cả nam giới phải dùng biện pháp thở oxy tại một ngôi nhà dịch vụ gần đó.

Nhiều nhóm du khách cứ bước chân mãi mà không thấy tới, dọc đường gặp các đoàn người đi ngược chiều họ thường dùng tiếng Trung Quốc để hỏi: “Còn xa không?”, “Bao nhiêu phút nữa tới nơi?”… Câu trả lời duy nhất của chúng tôi là động viên, không dám nói cụ thể bao xa vì sợ họ không đủ kiên nhẫn: “Cố lên, còn quãng đường ngắn nữa thôi”.

Điều khiến nhiều người thắc mắc suốt cả chặng đó là không thấy dịch vụ xe điện chở khách như ở các điểm du lịch khác? Lẽ ra thay vì xây dựng con đường bộ hành như thế này có thể làm thêm lối cho xe điện? Câu trả lời được Ban quản lý khu di tích Hoàng Long trả lời ngay cho chúng tôi, đó là vào năm 2019, dự án này sẽ hoàn thành. Du khách đến đây sẽ không phải cuốc bộ mệt nhọc hàng tiếng nữa mà sẽ chỉ mất 20 phút ngồi trên xe điện để tới hồ Ngũ Sắc và chân núi Tuyết Sơn.

Đích đến hồ Ngũ Sắc dưới chân núi Tuyết Sơn. Từ đây trở về bến, du khách có thể chọn đường bộ hoặc trở lại ga cáp treo với quãng đường đi bộ hơn 3 km để mua vé chiều về (rẻ hơn chiều lên).

Nhiều thanh niên lẫn người cao tuổi đều nằm vật thở dốc vì không khí loãng, thiếu oxy. Nếu không mặc đủ áo ấm ở độ cao 4.000 m này rất dễ bị sốc, cảm.

Dịch vụ thở oxy dọc lối lên hồ Ngũ Sắc – Hoàng Long.

Đường đến Thiên đường nơi hạ giới

Để có mặt ở Cửu Trại Câu, du khách Việt Nam chỉ có một lựa chọn duy nhất là sử dụng đường bay của Vietnam Airlines từ Hà Nội tới thành phố Chengdu (Thành Đô) với gần 2 giờ đồng hồ. Thành Đô cách Hà Nội hơn 1.000 km (1.100-1.200 km, tương đương với TP.HCM). Nếu du khách xuất phát từ Sài Gòn phải nối chuyến ra Nội Bài rồi bay tiếp tới Thành Đô.

Có mặt tại thủ phủ của tỉnh Tứ Xuyên, du khách tiếp tục di chuyển quãng đường hơn 400 km bằng xe khách 45 chỗ ngồi khoảng 8 – 10 tiếng tùy vận tốc để đặt chân tới khách sạn gần công viên Cửu Trại Câu.

Nằm trong chương trình thúc đẩy tăng trưởng du lịch, 8 năm qua Chính phủ Trung Quốc đã cho khởi công xây dựng tuyến đường sắt cao tốc 350 km/h nối Lan Châu với Thành Đô, dài 463 km đi qua khu vực Cửu Trại Câu. Sau khi hoàn thành, dự án này góp phần rút ngắn thời gian từ 21 tiếng đồng hồ như hiện nay bằng đường bộ xuống còn 4 tiếng với đường sắt. Riêng việc di chuyển từ thủ phủ của Tứ Xuyên tới “Thiên đường nơi hạ giới” sau này sẽ chỉ còn hơn 1 giờ đồng hồ.

Đường phố Thành Đô qua khung cửa khách sạn.

Dọc đường từ Thành Đô tới Cửu Trại Câu có nhiều hầm xuyên núi. Hầm dài nhất lên tới 15 km.

Khu khách sạn để nghỉ qua đêm trên đường từ Cửu Trại Câu về Thành Đô. Do đường sá nhỏ hẹp, tối tăm, ôtô không được phép di chuyển vào buổi tối.

Theo thống kê của ngành du lịch nước này, trước thời điểm tháng 8/2017, mỗi ngày khu du lịch Cửu Trại Câu đón từ 20.000 du khách trở lên, trong đó 80% là người Trung Quốc, 20% là du khách quốc tế. Sự cố động đất cách đây 9 tháng cũng khiến thắng cảnh này bị ảnh hưởng ít nhiều. Kể từ thời điểm mở cửa đón khách trở lại hồi tháng 3/2018, nơi đây vẫn bị hạn chế với khoảng 2.000 lượt người mỗi ngày.